miércoles, 5 de marzo de 2025

EPALZA - UŔNIETA - FONTECHA. Jatorrizko esanahiak. Significados originarios.

 







◇◇◇


¤ EPALZA - UŔNIETA - FONTECHA 

☆☆☆


▪︎EPALZA

•Apellido bizkaino 
En Orozko y en Etxano de Zornotza,
Amorebieta.
Posible origen en Araba, 
pasado a Bizkaia,
por Gorbeia - Itxina  a Orozko,
y por Gorbeia - Arratia
a Etxano-Amorebieta. 

Gorbeia Araba eta Bizkaia arteko mugan 
dagoen mendi bat da, herrialde bietako 
eta Gorbeiako mendilerroko tontorrik 
garaiena (1.482 metro), 
Bizkaiko bost deiadar mendietako bat. 
Zeanuri (Arratia), Orozko, Ubidea, Zuia eta Zigoitia 
udalerrien artean banatuta dago. 


< *BEBAŔTZA 


0.
<  *BEHA IBAŔ ORO HEDA 
DEN AUZO ZAINA


EL BARRIO VIGÍA 
QUE MIRA EXTENSAMENTE
TODO EL VALLE-VEGA.


1.
> *BIÊ  BAŔ  U^U  ÊTA  RI^  OZO  ZANA 

2.
> *BÊ  BAŔ  IΠ ÎTE  ^Π UZU  ZAHA 

3.
> *BÊBARR(Ī^)T(I Π I^I)ZA^A 

> *BÊBAŔTZĀ 

> *(B)ÊPALTZĀ 

4.
(cae b inicial, vocablo 3 sílabas) 

> ^ÊPALTZĀ  <>  ÊPALZĀ


♧♧♧


▪︎UŔNIETA
Lugar en Gipuzkoa,
en Donostialdea.


0.
< *GAIN ZAN AURREAN 
HEDA DEN 
IBAŔ HERRI
BI IBAI ARTEAN


COMARCA DEL VALLE-VEGA
QUE SE EXTIENDE 
ANTE MUCHAS COLINAS
ENTRE DOS RIOS.
(Oria y Urumea)


0.
< *GAIN ZAN AURREAN 
HEDA DEN ORO
IBAŔ HERRI
BI IBAI AŔTEAN • 

1.
> *GE^ ZE^  ORRIE^
ÎRE  RIN  U^U
IME^  ÎŔ
MĪME  E^T(I)A^ 

2.
> *HΠ ^Π URRIÎ
Î^I  ^IN IÎ
INΠ Î^
NINE  ÊT 

3.
> *(^Î ^Î)  URRĪ
Ī^HĪ
IHĪ^
NIHE ÊT 

> *URRĪ Ī^Ī  I^Π NI^EÊT 

= *URR(Ī^)NÎĒT 

4.
> UŔNÎĒTÂ

☆☆☆ 

0.
< *BUŔNI ZAN DAUEN HERRI  DEN
Relacionado con el Hierro (Fe).
Es aparente pero no es viable.
El paso Burdi > Burni es moderno.
El paso Burni > Urni no tendría cabida
temporal.
No había hierro en Urnieta.
Sólo una ferrería bastante lejana.


♧♧♧


▪︎FONTECHA / FONTETXA / PONTETZA 

•Apellido.
• Fontecha Arabako Lantaron udalerria osatzen duten herrietako bat da, Arabako hegomendebaldean kokatua. 
1978 arte Bergonda udalerriaren zati izan zen. 
Ebro ibaiaren ezkerreko bazterrean dago. 

Hay otros Fontechas y similares en 
la Península Ibérica, pero éste no tiene que ver con ninguna "fuente cubierta": Iturriestalia / Iturriestaria. 
Esa es aquí una pista falsa. 

▪︎FONTECHA <> PONTETZA 

Viene de:

0.
< *BEHA MUGA ORO
ZAN HEDA DEN
HERRI ZAINA• 

( B  >  P  >  F) 

POBLACIÓN / COMARCA VIGÍA
QUE MIRA 
TODO EL CONFÍN / FRONTERA
MUY EXTENSAMENTE. 

(En el Ebro está en confín).

1.
> *BIÊ  NUHE  O^O
^EN  ÎTE  TI^
OZO  ZANA 

2.
> *BIΠ HI^I Ō
(Î)N ÎTE  TÎ
U^U  ZAHA 

3.
> *B(Ī^Ī)Ō
N  ÎTE  TÎ
IΠ ZA^A 

(b > p)
> PŌN(Î)TET(Ī^)ZĀ 

4.
> *PŌNTETZĀ 

(p > f)
> FŌNTETZĀ   <>   FONTECHA


♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧









No hay comentarios:

Publicar un comentario