GERNIKA - LUMO . Bizkaia, Euskal Herria. Jatorrizko esanahia.

 

◇◇◇

¤ GERNIKA-LUMO 

☆☆☆


▪︎LUMO

Desde Lumo se obtiene una bonita perspectiva a vista de pájaro
del municipio de Gernika.

1051. urteko dokumentu batean aipatzen dira lehen aldiz Gernika eta Lumo. Erdi aroko garai horretan, Lumo uri bat zen, eta itsasadarrean kokatzen ziren etxe gutxi batzuetako multzoa eta portua, Lumoko auzo bat, hori zen Gernika.

¤ Etimología
▪︎LUMO

0.
< *ORO GOI HEDA
BEHA OKA HERRI
DEN URI

¤ Significado

•POBLACIÓN QUE MIRA
LA COMARCA DEL OKA
EXTENDIDA TODA EN ALTO.


¤ Evolución fonética
y aglutinación del nombre


▪︎LUMO

0.
< *GOI ORO HEDA
BEHA OKA HERRI
DEN URI

1.
> *HUI  URU  ^IRE
MI^E  OGE  ^IŔ
RI^  U^I

2.
> *^U  ULU  (Î^I)
M(IÎ)   OHI  ÎL
(^Π IÎ)

3.
> ^ŪLU
M O(^I)  (Î)L

4.
> (Ū)LUMO(L)

= LUMO


¤ NOTA

En Lekeitio hay una colina llamada LUMENTZA :

▪︎LUMENTZA

0.
< *ORO GOI MUINOA DEN BEHA HEDA ITSASOA

•La colina toda alta que mira extensamente el mar.


•Alta colina atalayera marina.


0.
< *ORO GOI MUINOA DEN BEHA HEDA ITSASOA

1.
> *(U)LU HU(I)  MIIH(U)E  RIM(I)^E  ^IRE  ITSASUE

2.
> *LU ^U  M(Ī)^E  (^I)NÊ  (Î)^E  TSAZ(II)

3.
> *LŪMÊNĒ^TZA(Z)

4.
> *LŪMÊN(Ē)TZA^

> LŪMÊNTZÂ


☆

Como se ve en LUMO u LUMENTZA,
los radicales de tipo :

*LUM-

*LUME-

*LUMEN

en topónimos indican :

< ORO  GOI  BEHA  HEDA  DEN - XXX.

"Que Está Todo en Alto y Ve 'XXX' Extensamente".


♧♧♧


▪︎GERNIKA


1051. urteko dokumentu batean aipatzen dira lehen aldiz Gernika eta Lumo. Erdi aroko garai horretan, Lumo uri bat zen, eta itsasadarrean kokatzen ziren etxe gutxi batzuetako multzoa eta portua, Lumoko auzo bat, hori zen Gernika.

Inguru horretan, On Tello kondeak Gernikako hiribildua sortu zuen 1366ko apirilaren 28an. Jatorrian, hiribildua, batetik, Bermeotik Durangorako bideek, eta bestetik, Bilbotik Elantxoberako nahiz Lekeitiorako bideek osaturiko bidegurutzean kokatuta zegoen. Horrenbestez, leku estrategikoan kokaturik zegoen; kokaleku horretatik, gainera, bide horiek ez ezik, berezko bide bat ere igarotzen zen, itsasadarra alegia; bertara, itsasontziak Susoko Portua deritzonaren etxeraino iristen ziren. Sorrera horretan, hortaz, merkataritzari loturiko arrazoi batzuk ere egon ziren.


¤ Etimología


▪︎GERNIKA

0.
< *GOI  HEDA  DOŔ
AURRE  BEHE
OKA IBAIAREN ALDE
HEDA DEN URI


¤ Significado

•Villa que se extiende
junto al rio Oka
abajo ante
extensas altas cumbres.
(sierras montañosas)


¤ Evolución fonética
y aglutinación del nombre


0.
< *GOI  HEDA  DOŔ
AURRE  BEHE
OKA IBAIAREN ALDE
HEDA DEN URI

1.
> *GUI  ^IRE  RUŔ
ARRE  MI^I
UKA  IMAAI^  A^RI
^IRA RI^  U^I

2.
> *G(II Î)^E  (^I)Ŕ
EŔ  NĪ
IKA  NĀ  Â(^I)
(Î)^A  (^I  I^I)

3.
> *GÊŔ(E)ŔNĪKAHĀÂÂ

4.
> GÊŔŔNĪKA^ĀĀ^

= GÊŔNĪKĀ^


♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧