TUBALA - ALTAFAILA /ATAFAILLA - TAFAILLA / TAFALLA. Nafarroa, Euskal Herria. Jatorrizko esanahia / Significado originario.

 

◇◇◇



▪︎TAFALLA <TUBALA


" Tafalla mota askotako muga lekua da: 

•Ager eta Saltus Vasconum artekoa;

hizkuntza-muga;

•harriaren eta adobearen arteko muga; 

•olibondoa (Olibardia) eta iratzea (Iratxeta) musukatzen diren lekua;

•muga militarra,
-bai arabiarrekin,
-bai liberalekin XIX. mendean,
eta gaur egun baita

•muga politikoa ere."

" Tafalla hiri estrategikoa da oso antzinatik, baina Euskal Herriko beste hiri garrantzitsu batzuetan ez bezala, Erriberrik batzuetan eklipsatu egin du. Izan ere, Erriberri da merindadeko hiriburua, eta ez Tafalla, nahiz eta nagusia izan. Nolanahi ere, muino baten inguruan egoteak, Zidakosetik Orbaibarrerako sarrera kontrolatuz, Iruñeko Erresumako 
kristauen eta musulmanen arteko zenbait gudu ekarri zizkion. Iruñerrira eta Euskal Herri menditsura joateko nahitaezko pasabidea, gaur egun hiri komertziala da, inguruko herrien buru. Tafalla Nafarroako Gorteetan jarlekudun hiria izan zen.

Erdialdea eskualdeko hiriburua da. Bertako biztanleak tafallarrak dira."

☆☆☆


▪︎TAFALLA  <  TUBALA

•TUBALA en la antigüedad.
•ALTAFAILA / ATAFAILLA  en el medievo.
•TAFALLA en medievo y moderidad.

No viene del árabe, sino del euskera.

TUBALA - ATAFAILA - TAFALLA
tienen igual etimología con mínimas variaciones.

☆☆☆

▪︎TUBALA
▪︎ALTAFAILA / ATAFAILA
▪︎TAFALLA


¤ Etimologías

▪︎TUBALA

0.
< *MUGA HEDA ORO BEHA DEN HIRI ZAIN


•Ciudad Vigía Que Mira Toda la  Extensa Frontera.


0.
< *MUGA HEDA ORO BEHA DEN HIRI ZAIN

1.
> *NIHE (^I)TE U^U B(I)^A  RI^ (^I)LI ZA(I^)

2.
> *HI^I  T(I)  Ū   BÂ (^Î)  L(I)   ^A

3.
> *(^Ī)TŪBÂLÂ

4.
> TŪBÂL  (antigüedad)

☆☆☆


▪︎ALTAFAILA > ATAFALLA > TAFALLA

• Tafalla (1020)

• Altaffaylla (1022)

• Altafayla (1027)

• Tafaila (1042)

• Tafailla (1057)

• Tafalga (1098)

• Tafala (1150)

• Altafala (1154)

• Atafalla (1155)

• Autefalle (1249)

• Taffailla (1256)

• Tafaylla (1259)

• Tafalla (1270)

• Tafala (1277)

• Taffalla (1320)

• Tafaylla (1330)

• Tafalla (1534)

• Altafailla (1638)

• Tafalla (1800)

• Tafalla (1926)

• Tafalla (1966)

• Tafalla (1998)

☆

▪︎TAFALLA y anteriores

¤ Etimología

0.
< *MUGA ORO HEDA BEHA
DEN HIRI ZAIN


¤ Significado

•Ciudad Vigía Que
Mira Extensamente
Toda(s) la(s) frontera(s).


¤ Evolución fonética y aglutinación del nombre


0.
< *MUGA ORO HEDA BEHA
DEN HIRI ZAIN

1.
> *NIHA  ULU  (^I)TA  B(I)^A
RI^ ^ILI  ZAI^

2.
> *HI^A  ILΠ TA  B  ^Î ÎL(I ) ^A(Î)

3.
> *(^I)  L TAPÂĪ^LÂ

4.
> ÂLTAFAĪL > Â^TAFALL  > TAFÂLLÂ


♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧