lunes, 5 de abril de 2021

Del Valle de RONCAL: ERRONKARIBAR.

 






Erronkaribar  

(Erronkarieraz Erronkarikoibaxa) 

Nafarroako ipar-ekialdean dagoen eskualdea da, Zangozako merindadearen barruan kokatuta dagoena, mendebaldeko Pirinioetako ibarra da.

Mugakideak hauek ditu: 

Iparraldean Atharratzeko Kantonamendua (Zuberoa); Mendebaldean Zaraitzu ibarra; 

Ekialdean Anso ibarra (Huesca);

eta
Hegoaldean Zaragoza probintzia.

Erronkari udalerri nagusia eta bigarren populatuena da, biztanle gehien Izabak eta gutxien Urzainkik daukate.

Nafarroako ipar-ekialdeko ibarra (Pirinio aldea).
Zazpi udalerrik osatzen dute:

•Uztarroze,
•Izaba,
•Urzainki,
•Erronkari,
•Garde,
•Bidankoze
eta
•Burgi

☆ Ibaiak

▪︎Eska

< [*Heda Is Garr ]
•[ fluye fluido claro ]
•[ fluye agua ]
•[ rio ]
> *ire is karr
> *ieskar
> [ Eska ]


▪︎Biniés
(Eska Bajo <> Bajo Eska)
< [*Bene Heda Is Garr ]
•[fluido claro fluye abajo]
•[agua que fluye abajo]
•[rio de abajo]
> *bini ire is her
> *bini ies hi
> *binīesî
> [ Binîés ]


☆Herriak

▪︎Bur(r)gi
< [*(Ibar) Buru Behe Oro Aurre Hegi (Heda Den Hiri) ]
•[ Pueblo que está desplazado en el borde del extremo delantero abajo del todo del valle-vega ]
> *be bū bē õ orre îgi îri ri hī
> *bi bū (ī^) ūrri gi î î ī^
> (B)ibūrrigī > (Î)būrr(i)gī
> [ Būr(r)gī ]


▪︎Gar(r)de
< [*Ibar Goi Aurre Heda Dan Hiri ]
•[ Pueblo que está desplazado delante arriba del valle-vega ]
> *be gui arr îra te hī
> *bi g(u) arr â te (ī^)
> 《 (B)igarrâte > (Î)garrâte 》
1.
> [ Garrât(e) > Gar(r)ât > Garât ]
2.
> [ Garr(ê)de > Gar(r)de > Garde ]



▪︎Bidankoze

< [*Ibar Behe Heda Dan Goi Zan Hiri ]

•[ Pueblo muy en lo alto que está desplazado abajo del valle-vega ]
> *be bē îde ran koi zen hī
> *bi bī d(i) ân ko ze (ī^)
> (B)ibīdânkoze > (Î)bīdânkoze
> [ Bīdânkoze ]


▪︎Erronkari
< [*Ibar Aurre Oro Zan Goi Heda Dan Hiri ]
•[ Pueblo que está todo extendido muy en alto en la delantera del valle-vega ]
> *be arre õ hen kui îra ra îri
> *bi err õ în ki îâ â ri
(caen las i intermedias)
> [ (B)errõnkāri > Êrrõnkāri ]


▪︎Ur(r)zainki
< [*Ibar Aurre Zan Heda Dan Goi Hiri ]
•[ Pueblo alto que está desplazado muy delante del valle-vega ]
> *ber eurr za era din kui hī
> *bi iurr za iê rin ki ī^
> 《 *Bīurr za î în kī > (B)urrzaīnkī 》
> [ Ûrrzaīnkī <> Ûr(r)zaīnkī ]


▪︎Uztarroze
< [*Ibarr Goi Oso Heda Aurre Oro Zan Dan Hiri ]
•[ Pueblo que está desplazado todo muy delante y muy arriba del valle-vega ]
> *ber hui us(u) êta arr(e) õ ze re hī
> b(i) û us (î)ta arr õ ze ê (ī^)
(caen las i)
> (B)ūstārrõzē
> [ Ū^stārrõzē <> Ūztārrõzē ]



▪︎Izaba

《 Con paralelismo o simetría de localización -- Izaba <> Burgi -- la etimología sería:
a)
▪︎Burgi
< *Buru Behe Oro Aurre Hegi Dan Hiri
b)
▪︎Izaba
< *Buru Goi Oro Atze Hegi Dan Hiri

Lo cual es exacto en la etimología de ambas villas (salvo cambios menores en el orden de los vocablos y el uso alternativo de:
•'hegi: borde, orilla'
vs.
•'heda: desplazar(se), extender(se) 》

▪︎Izaba
< [*Goi Oro Atze Heda Buru Dan Hiri ]
•[ Pueblo que está desplazado en el extremo trasero muy alto / todo en alto ]
> *hoi õ etz êra bū ra hī
> *ûi ū itz êâ bū â (ī^)
> *(ū)itz(î)âb(ī)â
> [ Itzâbâ <> Izaba ]

♧ ◇ ♧

☆ Piriniotan:

▪︎Belagua
< [*ibarr heda goi zan dan ]
•[ Que es muy alta vega extensa ]
> *Ber êra gui ha(n) ra
> *Be êla gu â â
> [ Bēlaguā ]
♧ ◇ ♧












No hay comentarios:

Publicar un comentario