De Acedo a Bilbao : Iraganeko Ahotsak.
Euskal hitz eta leku izenen jatorrizko esanahiak. Gizarteaz eta gizakiaz hausnarketa batzuk.
domingo, 2 de noviembre de 2025
OHE. Cama, Lecho. Jatorrizko esanahia.
BATAIO. Bautizo (uretan murgilduz). Jatorrizko esanahia.
EDER. Bello-a, Hermoso-a. Jatorrizko esanahia.
◇◇◇
EDER.
Bello-a, Hermoso-a.
Jatorrizko esanahia.
☆☆☆
EDER
bello - hermoso
2 aukera A / B:
A.
EDER.
bello, hermoso.
0. HEDA DEN ZAN GAR.
(zan den > handi)
-Que Emite Gran Brillo.
1. IrE DE HEN HER.
2. IE DE HE HER.
3. E DE E ER.
= EDER.
B.
EDER.
bello, hermoso.
0. DIIR - DIIR DAGIEN.
Que resplandece.
1. DER-DER rehii.
2. rER-DER (iii)
3. E(R)-DER.
4. EDER.
(artikuluarekin : EDERRA)
Oharra:
Eguneroko erabileretan:
EDERRA
> EERRA <> EARRA
Erakarria:
EDERTASUN: belleza.
♧◇♧
@fga51
♧◇♧
sábado, 1 de noviembre de 2025
GURPIL - ORGA - GURDI. Rueda - Carreta de mano - Carro de bueyes. Jatorrizko esanahiak.

viernes, 31 de octubre de 2025
ARRE TAKE en Ibero - Haic Est Situs en Latín?. "AQUÍ ESTÁ INCINERADO" es la propuesta de traducción etimológica desde el ProtoEuskera.
En la lápida de Tarragona.
☆☆☆
Inscripción en lápida:
(latín)
HAIC EST SIT(US)
(ibero)
AŔE TAKE = ARRE TAKE
[AR(...) SAKAŔ(R)IL(...)] (nombre)
☆
¤ Etimología
¤ Nota
▪︎AŔE TAKE <> ARRE TAKE
B. Opción
< *HEDA ERRAUTS DA KEBEN
(keben > gemen > hemen :
• DESPLAZADO A<>CONVERTIDO EN - CENIZAS - ES(TÁ) - AQUÍ (abajo)
¤ Evolución fonética aglutinada:
▪︎ AŔE TAKE (ibero)
0.
< *HEDA ERRAUTS DA KEBEN
1.
> *ÎRA (I)RREITZ TA KEME^
2.
> *(Î)^A RREZ TA KENÊ
3.
> *Â RRE^ TA KEHÊ
4.
> ÂRRÊ TA KE^Ê
¤ Nota sobre el nombre
▪︎ARNAI SAKARRISKER
(sakarriliskar > sakarririsker
Es un nombre que tb. está escrito en el Plomo de la Serreta de Alcoy.
1. Nombre:
▪︎ARNAI
< *ARRANO EGAN HEDA ZAN GOI DEN
•Águila Que Se Desplaza Muy Alto Volando.
> *arrâu ihen îra hâ hui rî
> *arrâi iîn î^a ^â îi ^î
> *arrâ(ī)n(ī)ā^ī^
> ARRÂNĀĪ
> ARNĀĪ
☆
2.1. Toponímico:
▪︎SAKARRISKER
< SAKARRILISKONI-TAR
> SAKARRILISKON-DAR
> SAKARRILISKÔ-RAR
> SAKARRILISK(U)-^AR
> SAKARRILISK-ÂR
> SAKARRIRISK-ÊR
> SAKARRI^ISKÊR
> SAKARRĪSKÊR
<> SAKAŔĪSKÊŔ
▪︎SAKARRILISKO-TAR
< SAKAR-ILI-S-GAIN ORO-TAR
•Originario de
☆
3. Ciudad:
▪︎SAKARRILISKÔ
< *SAKAR-ILI-OSO-GONI
< *HAITZ HEDA GONI AURRE ILI OSO GAIN ORO
•Ciudad Muy Encima de Todo Ante Alta Extensa Peña.
•Oppidum Ante Alta Sierra.
> *ÊTZ ÊRA KU^ ARRI ILI
> *(Î)S (Î)^A K(Î) ARRĪLIS(Î)K(Î)Ō
> SÂKARRĪLISKÔ
> SÂKARRĪRISKÔ
> SÂKARRĪ^ISKÔ <> SÂKARRĪSKÕ
◇◇◇
¤ Etimologías propias de @fga51
♧◇♧

ZUMAIA. Gipuzkoako kostaldean Urola ibaiaren bokalean. Jatorrizko esanahia.
◇◇◇
ZUMAIA.
Gipuzkoako kostaldean
Urola ibaiaren bokalean.
Jatorrizko esanahia.
☆☆☆
ZUMAIA.
Herria Gipuzkoako kostaldean.
Urola ibaiaren bokalean.
Ibaiaren eta itsaso zabalaren artean.
Flyschdun labar guztiak.
Hondartza-tarte gutxi eta laburrak.
Hiru aukera : A / B / C
A. aukera
ZUMAIA
"Zumaia euskal toponimoaren jatorria Zume hitza da, oparotasuna adierazten duen atzizkiaz osatua. Izan ere, Urola ibaia eta Narrondo ibai‑bokaleetako lur zingiratsua zumez eta ihiz josita dago."
Baliteke, baina bada beste aukera bat hobea, baina ez hain agerikoa.
Normalean, euskal toponimoek kokapena eta funtzioa, edo kokapena eta ingurua adierazten dute.
Zumediek ez dute ezer berezirik adierazten
herri bati buruz.
B. aukera
ZUMAIA
Jatorrizko esanahia holan izan daiteke ere:
Jatorria:
0. ZAINDUZ ITSASOA
BEHA HEDA DEN
UROLA IBAI ITSAS-AHO HERRI.
Esanahia:
-Pueblo de la Desembocadura Marina
del Rio Urola que Mira Extensamente
Vigilando el Mar.
-Pueblo de la Desembocadura del Urola que es Atalayero Marino.
Bilakaera:
0. ZAINDUZ ITSASOA
BEHA HEDA DEN
UROLA IBAI ITSAS-AHO HERRI.
1. ZERUZ ITZAZUE
M(I)A IRA RI
IURA IME ITZA- AU IR.
2. Z(I)U (I)ZEU(I)
MA (I)A (I)
(II)A INI IZA-A(I) (I).
3. ZU Z(I)U
MA A
A IHI IAA.
4. ZU(Z)UMAAAIIIAA
5. ZUMAIA
C. aukera
ZUMAIA
Jatorria:
0. ZAN ORO LABAR HEDA
ARTEAN UROLA IBAI ITSAS
AHOAN DEN HERRI.
Esanahia:
-Pueblo que está en la desembocadura
marina del rio Urola
entre acantilados todos muy extensos.
Bilakaera:
0. ZAN ORO LABAR HEDA
ARTEAN UROLA IBAI ITSAS
AHOAN DEN HERRI.
1. ZE UU REMA IRA
ADIA UURA IME TZE
AUA RI IR.
2. Z(I) UU (I)MA (I)A
ARIA IIRA INI ZI
A(I)A (I) (I)
3. Z UU MA A
A(I)A (I)A IHI I
AA
4. ZUUMAAAAAIIIAA
= ZUMAIA
♧◇♧
@fga51
♧◇♧

jueves, 30 de octubre de 2025
OSASUN.Salud.Jatorrizko esanahia.
OSASUN.
Salud.
Jatorrizko esanahia.
☆☆☆
Diferente de OSOTASUN: plenitud.
-Jatorria:
0. GORPUTZ ZAN OSO ON DEN.
-Esanahia:
Que el Cuerpo Está Muy Mucho Bien.
-Bilakaera
1. HOBUS HAN USU UN RI.
2. OUUS HA USU UN (I).
3. O(II)SA(I)SUUN.
4. OSASUN.
♧◇♧
@fga51
♧◇♧












