IZUŔTZA. Duranguesado en Bizkaia. Euskal Herria. Jatorrizko esanahia. Significado originario.

 

◇◇◇

¤ IZUŔTZA

Duranguesado en Bizkaia.

Euskal Herria. 

Entre las imponentes masas rocosas calizas de Mugarra y Untzillaitz 

y a orillas del río Mañaria al borde de la carretera que une Durango con Vitoria

Izurtza limita con los siguientes municipios, 

al norte con Durango, 

al sur Mañaria 

y al este con Abadiano / Abadiño. 

Izurtza Mugarra eta Untzillatx mendien artean dago, Mañaria ibaiaren ertzean. 

Durangotik Gasteiza doan BI-623 errepideak herria zeharkatu egiten du 

Urkiola mendateko norabidean. 

Mañaria ibaia Urkiolamendin jaio, Izurtza zeharkatu eta Durangoraino 

heltzen da Ibaizabal ibaian amaitzeko. 

Horrez gain, mendietatik behera datozen hainbat errekasto daude. 

Izurtza erdiguneaz gain, inguruko mendietan baserriz osaturiko 

auzo sakabanatuak daude: 

Etxano, Ortuzar, Bitaño. 

Izurtzak Durangorekin egiten du muga iparraldean, 

Mañariarekin hegoaldean, 

eta Abadiñorekin ekialdean. 

Bizkaiko elizate askorekin gertatu bezala, 

Izurtza sortu zeneko data zehatza ezezaguna da. 

Etxaburu dorretxea da herriko eraikinik 

garrantzitsuena eta ezagunena. 

Kondairak dioenaren arabera, Etxaburu dorretxearen eraikitzea, 

Antonio Pio enperadore erromatarrak agindu zuen. 

Dorretxe hori elizateko armarrian agertzen den dorretxe bera da, 

eta eraikina kobazulo bat daukan haitz baten gainean kokatzen da. 

Antza, kobazulo horretan, herriko biztanle guztiak mehatxatzen zituen 

basurde arriskutsu bat bizi zen, baina Etxaburuko jaunak 

basurdea hil egin zuen bere txakurren laguntzaz. 

Ekintza horren omenez, bertan bere etxea eraiki zuen. 

Izurtza Durangoko merindadeko herria da 

eta 11. jesarlekua izan zuen Gerediagako juntetxean. 

1427. eta 1443. urteen artean herriaren mugak ezarri ziren, 

eta horrek Durango eta Mañariarekin liskarrak sortu zizkion. 

☆☆☆

¤ Etimología 

▪︎ IZUŔTZA 

0.

< *BEHA ATX GOI DOŔ HEDA 

ZAN BEHE DEN URI LAUN •

¤ Significado

•PUEBLO EN LLANO QUE MIRA

ALTA CIMA ROCOSA EXTENSA

DESDE MUY ABAJO.

¤ Evolución fonética

y aglutinación del nombre

0.

< *BEHA ATX GOI DOŔ HEDA 

ZAN BEHE DEN URI LAUN

1. (nb > m)

> *BI^E  ETZ  HU(I)  RUŔ  (^I)TE

ZAMI^I  RI^  U^I  RON 

2.

> *BIΠ  IZ  ^U  ^UŔ  T(I)

ZANĪ  (^Î)  (IÎ )  ^UN 

3.

> *BĪZŪ^ŔTZAHĪÎN 

4.

> *BĪZŪŔTZA^Ī^N 

> BĪZŪŔTZAN 

(cae n final dejando vocal nasal final) 

> BĪZŪŔTZA^ 

(cae b inicial en palabra trisilábica

como birao > irao) 

> ĪZŪŔTZÂ

♧◇♧

¤ Etimologías propias de  @fga51.

♧◇♧