Significados de Arrasate y Oñate: las puertas del Valle del Deba, Gipuzkoa, Euskal Herria.

◇◇◇

▪︎ARRASATE

•Arrasate Gipuzkoako Debagoiena 
eskualdearen mendebaldean kokatuta dago, Araba eta 
Bizkaiarekin mugan. 
Udalatx (1.117 m) mendiaren magalean dago, haren hegoaldean. Herria mendiz inguratuta dago, aurrekoaz gain Murugain (778 m) eta Kurtzetxiki (532 m) ere ditu gertu. Udalerriak, mendi horien guztien artean, eta beste hainbat udalerrirekin batera Leintz harana osatzen du.

▪︎ Auzoak
Arrasatek herrigunetik kanpo dauden bost auzo ditu:
Bedoña, Garagartza, Gesalibar,
Meatzerreka, Udala

Horrez gain, herrigunea bera beste hainbat auzotan banatuta dago:
Erdialdea, Musakola, San Andres,
Santa Marina, Uribarri

▪︎ Mugakideak
Arrasateko udal barrutiak hurrengo udalerriak ditu mugakide:
•Iparraldean: Elorrio (Bizkaia) eta Bergara.
•Ekialdean: Oñati.
•Hegoaldean: Aretxabaleta.
•Mendebaldean: Aramaio (Araba).


¤ Etimología

•Figura también como "Arressate"  en textos del medievo, pero es una cuestión fonética. El nombre no viene de "harresi ate : puerta de muralla", esa semántica tendría un dudoso sentido virtual, pero el nombre Arrasare indica su localización en el valle.

•"Arresate edo Arrasate herrixka kokatuta zegoen lekuan 1260an sortu zuen herria Alfontso X.a Jakitunak. Horrenbestez, sorrerako hiri-gutunean irakur daiteke hurrengo esaldia: por fabor que avemos de fazer bien e merced a todos los pobladores de la puebla que es en Leniz, que avie ante nombre Arressate, a que Nos ponemos nombre Montdragon."

•"Arrasate hitzaren etimologia ez dago argi, baina ate eta arras 
(arratsaldea, iluntzea) berbak barne biltzen ei ditu; horrenbestez, 
iluntzeko atea edo halako zerbait izan liteke haren esanahia.
Beste batzuen ustez, berriz, 
harresi eta ate hitzen arteko loturatik dator, herriko harresian ziren ate ugarien ondorioz."

Hona hemen etimologi zuzena eta egokiena:

< [*IBAR ATZE ATE DAN URI ]


¤ Significado

•[ Villa Que Es la Puerta de Atrás del Valle-Vega (del Deba) ]


¤ Evolución fonética y aglutinación

0.
< *IbaR Atze Ate Dan Uri

1.
> *BaR Atz Ate rÊ Iî

2.
> *Barratzateê(ī)
> *BARRATZATĒ

3.
(cae la b inicial)
> [ ÂRRATZATĒ <> ÂRRASATĒ ]

♧


▪︎OÑATE <> OÑATI

•Oñati ingurune menditsuan kokatuta dago, eta Aizkorri, Aloña, Zaraia 
eta Elgeako mendilerroek mugatzen dute.
Herri honetan sortutako Oñati ibaia Debaren ibaiadar nagusietakoa da.

▪︎Mugakideak:
•Iparraldean Bergara eta Antzuola •Hegoaldean Barrundia eta 
Donemiliaga, (Araba) •Ekialdean Legazpi •Mendebaldean Arrasate 
eta Aretxabaleta.

▪︎Auzoak
Herriguneaz gain, beste 16 baserri-auzo ere baditu herriak: 
Arantzazu, Araotz, Uribarri, Lezesarri,
Urrexola, Murgia,Olabarrieta,
Berezao, Garagaltza,Goribar,
Zañartu, Torreauzo, Garibai,
Santxolopetegi, Zubillaga,
eta Larraña


¤ Etimología

< [*ORO HEDA ZAN IBAR ATE
DAN URI ]


¤ Significado

•[ Villa Que Es una Puerta del Valle-Vega (del Deba) Muy Desplazada del Todo ]


¤ Evolución fonética y aglutinación

0.
< *Oro Heda Zan IbaR Ate Dan Uri

1.
> *Oô Îre Han BaR Ate rÊ Uî

2.
> *Ō Îê êN Ba(L) Ate ^Ê (Ī)

3. 
(nb > m)
> *Ōîîîmaateê
> (*Ō^īmātē )

4.
> [ ŌĪNĀTĒ > ŌÑĀTĒ > ŌÑĀTĪ ]

☆

•Ref.:
•Wikipedia
•Etimologías propias de @fga51

◇◇◇