GARAZI. GRAZI ~ Sta. Engrazia / Sainte Engrâce. GRAZI ~ (EN)GRAZI. Santa Grazi. En euskera: URDATX / SANTA-GRAZI.

 

◇◇◇

GARAZI.

GRAZI ~ Sta. Engrazia / Sainte Engrâce.

GRAZI ~ ENGRAZI.

Santa Grazi.

En euskera:

URDATX / SANTA-GRAZI. 

☆☆☆ 

A.

GARAZI

GArAI AITZIN HEDA DEN HERRI.

Pueblo que se Extiende 

Ante las Cumbres.

GArAI AITZIN HEDA DEN HERRI

GArA ATZI IrE rI IR

GArA AZI II  I  I

GArAZI 

B.

URDATX 

B.1

GOI ORO DOR HEDA HAITZ 

AITZIN DEN HERRI.

Pueblo que está ante

extensas peñas todo lo más altas.

Pueblo que está 

ante cordillera

o cadena montañosa.

(cumbres pirinaicas)

0. GOI OrO DOR HEDA HAITZ 

AITZIN DEN HERRI.

1. HUI  UU  rUR  DA  ATZ

ETZI rI  IR

2. U UU UR DA ATZ (I)TZIII

3. URDATZTZ(I)

4. URDATX

     

B.2

AURRE GOI DOR ORO HEDA HAITZ 

DEN HERRI.

Pueblo que está ante

extensas peñas todo lo más altas.

Pueblo que está ante cordillera

o cadena montañosa.

(cumbres pirinaicas)

0. AURRE GOI DOR ORO HEDA HAITZ 

DEN HERRI.

1. ORRE HUI  rUR  UU EDA ATZ

rI IR

2. URR(I)  (II)  (I)RR  II  IDA ATX

3. URR(III)DAATX

4. URDATX 

♧◇♧

@fga51

♧◇♧

BIHOTZ. Corazón. Jatorrizko esanahia.

 

◇◇◇

BIHOTZ

corazón

0. BULAR GI BOrO(k)  

DAGIEN ODOL BULTZA.

-Carne (músculo) Redonda del Pecho

que Hace Empuje (impulsa) a la Sangre.

1. bure hi uoo

rehii oro uultze

2. bii h(i i)oo

(i)h(ii)  oo  (ii)tz(i)

3. bihohotz

4. BIHOTZ

Edota: 

BIHOTZ

corazón 

-Jatorria:

non : bular

zer : gi boro harro

zertarako : odol bultza egile 

0. BULAR GI BORO HARRO

DEN 

ODOL BULTZA EGILE. 

-Esanahia:

Músculo hueco redondo del pecho 

que es 

impulsor de la sangre.

-Bilakaera:

1. BURE GI  BOO ELU 

RI  

OROL  BUTZE IHIRI 

2. BII G(I)  UOO  IRI 

(I) 

OO  UUTZ  (III) 

3. BI G (I)OO (II)

OO  (II)TZ 

4. BIGOOOOTZ 

5. BIHOTZ

♧◇♧

@fga51

♧◇♧

BAIGORRI. Nafarroa Beherean. Piriniotan. Jatorrizko esanahia.

 

◇◇◇

BAIGORRI

Nafarroa Beherean.

Piriniotan.

Ibar goi batean den herria.

Ibai: Aldude Errobi. 

-Jatorria:

Bere izena ez da: ibai gorri, baizik eta: 

IBAR HEDA GOI DOR ORO DEN HERRI. 

-Esanahia:

Pueblo que está en valle-vega extenso

en todo lo más alto. 

-Bilakaera:

0. IBAR HEDA GOI DOR OrO HERRI DEN

1. IBA IrE GO rORR UU ERRI rI

2. BA II GO ORR II IRRI I

3. BAIGORR(I)RRI

4. BAIGORRI

♧◇♧

@fga51

♧◇♧

SALTZAIO. En Mundaka, costa de Bizkaia, Urdaibai, Euskal Herria. Mar picada con muchas olitas blancas espumosas y apariencia de muchos borreguitos pastando en el mar. Ondarrun ere bai: bileretan sortzen diren eztabaidak. Jatorrizko esanahia.

☆☆☆

▪︎ SALTZAIO 

0. UHIN BITS ZURIAK ANTZ DAUEN ARTALDEZ ITSOAREN GAIN ZAN HEDA ORO DEN.

•ESPUMA DE LAS OLAS QUE PARECE UN REBAÑO DE OVEJAS  QUE ESTÁ TODO MUY  EXTENDIDO  POR ENCIMA DEL MAR.

0. UHIN BITS ZUrIAK ANTZ DAUEN ARTALDEZ ITSOArEN GAIN ZAN HEDA OrO DEN.

(nb > m)
1. IIMITS  ZUIA  AZ  rEUI 

ADALrI  ITSUAI  GE  ZE 

IrE  OO  rI

2. INIS  (II)A  A  (III) 

ArALI  ITS(I)AI  HI  I

II OO (Î)

3.
> *(IHI)S A A

AALI ITZAI I I

II OO

= SAAAAL(II)TZAIIIIIOO

4. SALTZAIO

Oharra:

Ondarrun eta beste zentzu batez,

arrantzalen bileretan sortzen diren

eztabaidak "saltzaioak" dira ere bai.

♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧

BIARRITZ. MIARRITZE. Lapurdiko itsas-herria. Jatorrizko esanahia.

 

◇◇◇ 

BIARRITZ / MIARRITZE 

-Jatorria:

Goi Behe Heda 

DoR Oro Itsas Aitzin

Hondartza Artean Den Herri. 

-Esanahia:

Pueblo que está Entre Playas

Todo Lo Más Frente Al Mar

Extendido de Arriba a Abajo.

(en cuesta) 

-Bilakaera:

0. Goi Behe Heda 

DoR Oro Itsas Aitzin

HondaRtza ARtean Den Herri. 

1. Hui  BII   IrA

ruRR  Uu  Itse  Etzi

Uretze  EdiE  rE  ER 

2. (II)  BII   IA

(I)RR II  ITZI  ITZI

IITZE  ErE  E  E 

3. BIARRITZ(I)TZ(I)TZEE 

4. BIARRITZ-TZ-TZE

      =  BIARRITZE 

5.1 MIARRITZE  (eusk.)

5.2  BIARRITZ  (fr./cast.)

♧◇♧

@fga51

♧◇♧

LA CONCHA. Donostiako hondartza. Jatorrizko esanahia.

◇◇◇

LA CONCHA.

Donostiako hondartza.

Jatorrizko esanahia. 

-Jatorria

LAKONTZA:

0. HEDA OKER OrO DEN HONDARTZA.

-Esanahia

•Playa que Se Extiende Toda Curvada.

-Bilakaera

0. HEDA OKER OrO DEN HONDARTZA.

1. IrA UKI OO rIN UNTATZA

2. iLA iKi OO iN iNTeTZA

3. LA K OO N NTiTZA

4. LAKOONNTTZA

     = LAKONTZA / LAKONTXA

              ~ LA CONCHA

Oharra:

Lakuntza / Lakunza herrizena eta abizena ere ba dira, beste esanahi batez.

♧◇♧

@fga51

♧◇♧

DONIBANE LOHIZUNE. San Juan de Luz. Saint Jean de Luz. Lapurdiko itsasaldean. Euskal Herria. Jatorrizko Esanahia.

 

◇◇◇

DONIBANE LOHIZUNE

San Juan de Luz

Saint Jean de Luz

Lapurdiko itsasaldean.

Euskal Herria.

Jatorrizko Esanahia. 

Oker diotenez: 

"La etimología de "Donibane Lohizune" proviene de la combinación de dos palabras en euskera: "Donibane" y "Lohizune". "Donibane" es la forma euskérica de "San Juan", y "Lohizune" se relaciona con la palabra "lohi", que significa "barro" o "lodo" según Euskaltzaindia. Por lo tanto, "Donibane Lohizune" se puede traducir como "San Juan del Barro" o "San Juan de las Aguas turbias". El nombre refleja la ubicación de la localidad en la desembocadura del río Nivelle, donde el agua puede ser fangosa, especialmente durante las mareas." 

Hori ematen badu ere, nik ez dut uste holan denik. 

Hasteko: 

La Nivelle (fr.) : Ugarana-Urdazuri ibaia da. 

Donibane Lohizune:

Ez da San Juan  (Donibane)

Ez da Luz (Lohiz)

Ez da Lohi (barro)

Ez da gune bat. 

Urdazubi ibaia ez da ur uherra, bere itsas ahoan Donibane Lohizune dago kokatua. 

Donibane Lohizune:

Itsas-herri bat da, itsasoaren aurrean,

Urdazuri ibaiaren itsas-ahoaren aldean,

Larrhune mendiaren behean 

herri hedatua da. 

Hori da bere jatorria. 

Besterik ez, eta ez da gutxi 

Baina "San Juan de los Barros y las Aguas Turbias", ez jauna !! 

Bere izena non eta zertarako den herria azaltzen duen euskal esaldi bat da, bilakatuta eta aglutinatua gero. 

Denboraren poderioz ahaztua izan da 

bere jatorrizko esanahia, beste bat errazagoa baina zeharo okerra ontzat hartua.

Eta erderaz itzulia beste asmakizun batez beste esanahi bat emana. 

Hona hemen jatorria eta jatorrizko esanahia, baita bilakaera ere: 

DONIBANE LOHIZUNE 

-Jatorria:

DOR OrO ITSASOArEN AITZINEAN 

URDAZUrI IBAIArEN AHOAREN ALDE

LARRHUNE GOI OSO BEHEAN

HEDA DEN HERRI. 

-Esanahia:

Pueblo que se Extiende

muy Bajo el Monte Larrhun

Junto a la Desembocadura del Rio Urdazuri Todo Lo Más Frente al Mar. 

-Bilakaera:

0. DOR OrO ITSASOArEN AITZINEAN 

URDAZUrI IBAIArEN AHOArEN ALDE

LARRHUNE GOI OSO BEHEAN

HEDA DEN HERRI 

1. DO OO ITZEZUEI  EZINIE

UrEZUI  IBAA(I)N  EUEIN ErE

LALUNI HUI  UZU M(II)E

IrE rI  I(R) 

2. DO OO IZIZIII  IZINII

IIZII  IBAAN  EIEIN EE

LArUHI HII IZU NE

(I)E  (I)  (I) 

3. DOO (IIIII)  (II)NII

IIII  IBAAN (IIII)N EE

LAUHI  HII  IZU NE

E 

4. DOO  NII

IIII IBAAN NEE

LOHI HIIIZUNE 

= DONIBANNELOH(I)HIZUNE 

5. DONIBANELOHIZUNE

(dena batera) 

Ustez:

DONIBANE  LOHIZUNE

Oharra:

Donostiaren kasua eta Donibane Lohizunerena antzekoak dira, eta azken horretan are gehiago lotu ziren erreferentziazko elementu geografiko nagusien izenak.

♧◇♧

@fga51

♧◇♧

UBIDE / UBIDEA (cast°) Arratia, Bizkaia. Arabako mugan. Gorbeiapean. Jatorrizko esanahia.

 

◇◇◇ 

UBIDE / Ubidea (cast°)

Arratia, Bizkaia.

Gorbeiapean. 

(bajo el Gorbeia)

(Al pie de la cima).

Araba/Bizkaiako mugan.

Zubizabala errekak zeharkatuta.

Antxina olaeta izana. 

☆☆☆

▪︎UBIDE 

A. Aukera 

0. Ur Bide.

-Camino del agua.

-Canal.

> UBIDE

(nombre para un pueblo ¿?)

Fácil, pero muy dudoso. 

B. Aukera 

0. Goi DoR Behe Heda Den.

-Que Se Extiende Bajo la Cumbre.

-Que está a pie de cima.

-Que está en las laderas 

del Monte Gorbeia.

-Bajo la cumbre.

(Ubicación clara para Arratia y 

los pueblos confines de Araba).

1. HUi rU^  Bi^i  ^Ide  rE

2. ^U ^Û  BĪ  ÎDE  ^E

       =  ŪBĪDĒ

♧◇♧

@fga51

♧◇♧

EZPAIN. labio. Jatorrizko esanahia.

 

◇◇◇

EZPAIN

labio

-Jatorria:

AHO ERTZ ZABALTZEN DEN.

-Esanahia:

Borde de la Boca que Se Abre.

-Bilakaera:

0. AHO ERTZ ZABALTZEN DEN

1. EU ETZ ZEBATZE rEN

2. E(I) EZ ZEPAZI(r)IN

3. EEZZEPA(Z)IIN

4. EZ(E)PAIN

5. EZPAIN

♧◇♧

@fga51

♧◇♧

IBAI. Rio. Jatorrizko esanahia.

 

◇◇◇ 

IBAI

rio

-Jatorria:

ibai: i - u - a - i - i

Ur Oro Heda DoR Den 

-Esanahia:

Que es Lo Más Fluir Todo Agua. 

Que es la Mayor Corriente de Agua

de Todas. 

-Bilakaera:

0.Ur Oro Heda DoR Den

1.I UU  IrA rU rI

2.I U (I)A I I

3.IUAII

4.IBAI

☆ 

Edota: 

IBAI

•Ur Bide Heda Oro Den.

-Que es Todo Extenso Camino/Cauce

del Agua.

0.Ur Bide Heda Oro Den.

1.I Biri  IrA Uru rI.

2.I  B(ii)  (I)A  Ii  I.

3.I B A  III

    = IBAI

♧◇♧

@fga51

♧◇♧

GUDU. Guerra. Jatorrizko esanahia.

 

◇◇◇

GUDU

guerra

-Jatorria:

0. GOGOR  DOR  DEN LEHIA.

(lehia: competencia, disputa)

-Esanahia:

Que es la Disputa Más Dura.

-Bilakaera:

0. GOGOR  DOR  DEN  LEHIA

1. GUGU  DU rI  rIIE

2. GUHU DU (I)  (III)

3. GUU  DU  

    =  GUDU 

♧◇♧

@fga51

♧◇♧

BAIONA, Lapurdi, Euskal Herria. Jatorrizko Esanahia.

 

◇◇◇ 

BAIONA

Lapurdi, Euskal Herria.

Baionan bertan bi ibai batzen diren, 

Aturri handia eta Errobi ez hain handia, zubi baten azpian.

Zubitik itsasora: 6 km.

Baionatik itsasora (ofizialki) :9 km.

BAIONA

-Jatorria:

0.Bi Ibai On Aldean 

Oro Heda Den 

Itsas Hiria.

-Esanahia:

La Villa Marina

Que Se Extiende Toda

Junto a Dos Buenos Ríos.

-Bilakaera:

0.Bi Ibai On Aldean 

Oro Heda Den 

Itsas Hiria 

1.BI UAI O Erie

OO  IrE  rEN

ITZA IIA 

2.B(I) (I)AI  O III

OO II IN

IZA IA 

3.BAI  O

O(I)N

(I)A  (I)A 

4.BAIOONAA

  = BAIONA 

Edota:

BI IBAI ONAK

BI IUAI ONA

BI IIAI ONA

B(I)AIONA

BAIONA

edo

BI IBAI ON DAUN ITSAS HIRIAk.

eta onena:

BI IBAI DUEN HIRI ONAk.

Beraz:

Hiria da ona eta ibaiak dira bi.

La ciudad buena que tiene dos ríos.

Aquí HIRI ONA da IONA en vez de IRUÑA. Es Iparralde.

♧◇♧

@fga51

♧◇♧