Uretan Gogoa Garbitzen: BATAIO. Jatorrizko Esanahia..

 

▪︎bataio  (eusk.)
•bautizo  (cast.)
(por inmersión en agua, del griego baptizein : sumergir)


< [*Behe Zan Heda Gar Is Oro Dan ]

•[Que es en fluido todo claro desplazarse muy abajo]

《*Oro Is Gar :
•fluido claro del todo <> líquido muy transparente <> agua
> *uru i he > *ur i ê > *urê
> [ Ur ] :
•Agua 》

•[Que es sumergirse en agua muy abajo]

•[ Inmersión en Agua ]

《 La palabra se formó cuando el cristianismo llegó a E.H. y a juzgar por la etimología de la misma el bautizo era entonces por inmersión.
"En la Iglesia Latina, la inmersión parece haber prevalecido hasta el S.XII. Después de ese tiempo se encuentra en algunos lugares tan tarde como el S. XVI. Sin embargo, la infusión y la aspersión fueron cada vez más comunes en el S. XIII y gradualmente prevalecieron en la Iglesia Occidental."
También queda claro que el agua fue denominada con la palabra aglutinada 'ur' en el Bajo Imperio Romano o la Alta Edad Media, ya que en tiempos del primitivo cristianismo el bautizo se denomina 'bataio', donde se percibe [ -a-i-o < *gar is oro ], pero no hay rastro de [ ur > u ]. 》

> *bē han eta har i ō re
> *bē ha ta ha i ō ê
> *b(ī) â ta â i ō (î)
(caen las i lenisizadas de ê)
> [ bâtāiō ]

> bataiatu (eusk.) : bautizar (cast.)

♧◇♧

Euskal Hitzak: LIKIN - LIZUN - ZIKIN - LOHI. Aitzineuskaratik: *GI - *LI - *ZI - *IS. Erdaraz: Pegajoso, Viscoso, Moho, Lascivo, Lujurioso, Barro, Lodo, Sucio, Manchado, Obsceno. Jatorrizko Esanahiak.

 

◇◇◇

¤ LIKIN - LIZUN - ZIKIN - LOHI

•Pegajoso, Viscoso, Pringoso.
•Moho.
•Sucio, Porquería.
•Lujurioso, Deshonesto, Lascivo.
•Manchado, Obsceno.
•Barro, Lodo, Fango, Limo.

☆

¤ De los Vocablos Conceptuales PreProtoVascos :


*GI : Materia, Alimento, Carne.

*LI : Pegajoso, Viscoso, Pringoso.

*ZI : Materia Orgánica en Descomposición, Sucio, Descompuesto, Podrido.

*IS : Fluido

¤ Nota

•Fluido (*IS) :
Líquido, Gas, Coloide.
Todo lo que No es Sólido Duro e Indeformable (*KAR) y Puede Cambiar de Forma, de por sí o por manipulación o presión, sin necesidad de golpear o tallar con fuerza.

☆☆☆



▪︎LIKIN
•Pegajoso, Viscoso, Pringoso.

0.
< *GI IS LI ATXIKI DEN


•Materia Fluida Pegajosa que se Adhiere.


0.
< *GI IS LI ATXIKI DEN

1.
> *HI IZ LI EXIKI RIN

2.
> *(^I I^) LI ISIKI ^IN

3.
> *LĪZIKĪN

4.
> LĪ^IKĪN  =  LĪKĪN


♧♧♧



▪︎LIZUN
•Moho.
•Suciedad, Sucio, Porquería.
•Lujurioso, Impuro, Deshonesto, Licencioso.


0.
< *LI HEZE ORO DEN GI


•Materia que es Toda Húmeda y Viscosa o Pegajosa.


0.
< *LI HEZE ORO DEN GI

1.
> *LI ^IZI URU RIN HI

2.
> *LI ^IZ(I) U^U (^I)N (^I)

3.
> LĪZŪN


♧♧♧



▪︎ZIKIN
•Sucio
•Manchado
•Obsceno


0.
< *GI ZI IKUS DEN


•Que Se Ve Materia Descompuesta.


0.
< *GI ZI IKUS DEN

1.
> *HI ZI KU^ RIN

2.
> *(^I) ZI KÎ ^IN

3.
> ZIKĪ^N  = ZIKĪN


♧♧♧



▪︎LOHI
•Barro, Lodo, Fango, Limo.
•Sucio, Manchado.
•Lujurioso, Lascivo, Obsceno.


0.
< *LUR ORO HEZE DEN GI IS ZI


•Materia Fluida-Coloidal Sucia Que Es Tierra Toda Mojada-Húmeda.


0.
< *LUR ORO HEZE DEN GI IS ZI

1.
> *LU^ O^O HI^I RI^ HI IZ ^I

2.
> *L(Î) Ō HI^I ^Î ^I I^ Î

3.
> LŌHĪ^


♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧

ARRE TAKE en Ibero - Haic Est Situs en Latín?. "AQUÍ ESTÁ INCINERADO" es la propuesta de traducción etimológica desde el ProtoEuskera.

 

◇◇◇

En la lápida de Tarragona.

☆☆☆

Inscripción en lápida:

(latín)
HAIC EST SIT(US)

(ibero)
AŔE TAKE =  ARRE TAKE

(texto)
[AR(...) SAKAŔ(R)IL(...)] (nombre)

☆

¤ Etimología 

(desde el protoeuskera)

¤ Nota

Los iberos incineraban los cadáveres.

☆

▪︎ARRE TAKE

< *HEDA ERRAUTS DA KEBEN

- AR(NAI)  SAKARRIL(ISKAR) -

(keben > gemen > hemen : 

aquí, hasta el siglo XX se decía así en euskera roncalés)

¤ Significado

• DESPLAZADO A<>CONVERTIDO EN - CENIZAS - ES(TÁ) - AQUÍ  (abajo)  

- A.S. -

>>>

• INCINERADO ESTÁ AQUÍ  (abajo) - A.S.-

es decir:

•AQUÍ (abajo) ESTÁ INCINERADO A.S.

¤ Evolución fonética aglutinada:

▪︎ AŔE TAKE (ibero) 

= ARRE TAKE


0.
< *HEDA ERRAUTS DA KEBEN

1.
> *ÎRA (I)RREITZ TA KEME^

2.
> *(Î)^A RREZ TA KENÊ

3.
> *Â RRE^ TA KEHÊ

4.
> ÂRRÊ TA KE^Ê

= ÂRRÊ  TAKĒ  <>  ÂŔÊ  TAKĒ

¤ Nota sobre el nombre

▪︎ARNAI SAKARRISKER
(sakarriliskar > sakarririsker

 > sakarri^isker > sakarrīsker)
Es un nombre que tb. está escrito en el Plomo de la Serreta de Alcoy.

1. Nombre:

▪︎ARNAI

< *ARRANO EGAN HEDA ZAN GOI DEN
•Águila Que Se Desplaza Muy Alto Volando.
> *arrâu ihen îra hâ hui rî
> *arrâi iîn î^a ^â îi ^î
> *arrâ(ī)n(ī)ā^ī^
> ARRÂNĀĪ
> ARNĀĪ

☆

2.1. Toponímico:

▪︎SAKARRISKER

< SAKARRILISKONI-TAR
> SAKARRILISKON-DAR
> SAKARRILISKÔ-RAR
> SAKARRILISK(U)-^AR
> SAKARRILISK-ÂR
> SAKARRIRISK-ÊR
> SAKARRI^ISKÊR
> SAKARRĪSKÊR
<> SAKAŔĪSKÊŔ

2.2. Toponímico:

▪︎SAKARRILISKO-TAR

< SAKAR-ILI-S-GAIN ORO-TAR

•Originario de 

SAKARRILISK(Ê)Ō 

> SAKARRILISKÔ

> SAKARRIRISKŌ

> SAKARRI^ISKŌ

> SAKARRĪSKŌ

Originario de SAKARRĪSKŌ:

SAKARRĪSKŌ-AŔ

> SAKARRĪSKŪAŔ

> SAKARRĪSKAŔ

> SAKARRISKEŔ

☆

3. Ciudad:

▪︎SAKARRILISKÔ 

> SAKARRĪSKÔ
< *SAKAR-ILI-OSO-GONI

< *HAITZ HEDA GONI AURRE ILI OSO GAIN ORO

•Ciudad Muy Encima de Todo  Ante Alta Extensa Peña.

•Oppidum Ante Alta Sierra.

> *ÊTZ ÊRA KU^ ARRI ILI 

USU GÊ Ō

> *(Î)S (Î)^A K(Î) ARRĪLIS(Î)K(Î)Ō

> SÂKARRĪLISKÔ

> SÂKARRĪRISKÔ

> SÂKARRĪ^ISKÔ <> SÂKARRĪSKÕ


◇◇◇

¤ Etimologías propias de @fga51

♧◇♧

ELANTXOBE. Urdaibai, Bizkaia, EH. Jatorri eta Esanahia.

 

◇◇◇



¤ ELANTXOBE


" Elantxobe Bizkaiko kostaldean dagoen udalerria da, Busturialdea eskualdekoa. 
1833 arte Ibarrangeluko auzoa izan zen. Hain zuzen, Elantxobe izena Ibarrangeluko Elantxo baserri auzoaren behealdean kokatuta egotetik datorkio. 1854an Bizkaiko Batzar Nagusietako partaide egin zen, 113 zenbakidun jarlekuarekin eta botoarekin.

Elantxobe toponimoa Elantxo hitzetatik dator. Izan ere, izen hori eman zioten baserri-mul­tzo txiki bati, eta hango biztanleak arrantzara jaisten ziren orain portua dagoen lekura.

Herri xarmagarri honen lehen biztanleak Ibarrangeluko marinel eta arrantzaleak ziren, Ogoño lurmuturrean ainguratuta zituzten itsasontziengandik gertuago bizi nahi zutenak. 

1527. urtean sortua Ibarrangeluko portu moduan, garrantzia izan zuen, portu eta defentsarako postu bezala. 
1547an elantxobetarren arbasoek bi balea harrapatu zituzten, 
bermeotarrek legez kontra kendu zizkietenak, eta oso auzi luzea izan zuten.

Bizkaiko Jaurerriko agintarien erabakiz, 1703an bi talaia jarri zituzten Ogoñon. Urte batzuk lehenago, Ingalaterrako Oliver Cromwellen 
armadaren erasoa aurreikusita, defentsa sendotu zuten 25 fusil eta bolbora lehorrez betetako barril batekin. Haietaz eta lehendik zeukaten 9 librako kanoiaz baliatuta suntsitu zituzten britaniarrak, baita kondairen arabera Ogoñoko itsaslabarreko haitzuloetan bizi ziren sorginak ere, eta haiei buruz hitz egin ohi da gaur egun ere.

Elantxobe pixkanaka hazi egin zen, eta XVIII. mendearen erdial­dean hiribil­duen itxura zuen. Ogoño lurmuturraren eta Lekeitioko Santa Katalinaren artean itsasertzak atzera egiten duenez, zingo handiko itsasontziak ainguratzeko toki segurua da. 1770ean Elantxobek zazpi kabotaje-ontzi txiki zituen, haietatik sei Ibarrangeluko armadoreenak.

Bertakoek portua nahi zuten eta 1783an ekin zioten eraikuntza‑lanei, 33.000 dukateko aurrekontuarekin, Bilboko moja kontzepzionistek emandako maileguari esker.
Ogoño lurmuturraren kareharrizko 
oinarrian, alegia, ia zuzen‑zuzen itsasoan sartzen den oinarri horretan, hasten dira moilak.

Portu harrigarria da, ipar‑mendebal­deko haizeak jotzen duenean babesean geratzen dena.

Hala ere, udalerri bezala egindako ibilbideari erreparatuta, Elantxoberen historia laburra da, 1854 arte
Ibarrangeluko auzo izan baitzen.
Urte honetan udalerri bihurtu, eta ordu arte Gernikako Batzar Nagusietan hitz egiteko ezta botorik emateko eskubiderik ez baitzuen izan. 
1858an Ibarrangelutik banandu eta udalerri burujabe bilakatu zen."

☆☆☆


▪︎ELANTXOBE

< *ELANTXO BEHE
•Bajo Elantxo

☆

▪︎ELANTXO  Auzoa

¤ Etimología


0.
< *HEDA ZAN ITXASO ORO AURRE GOI DOŔ DEN AUZO


¤ Significado

• BARRIO QUE ESTÁ DESPLAZADO ARRIBA EN LO MÁS ALTO ANTE TODO EL MAR ABIERTO.


¤ Evolución fonética y aglutinación del nombre


0.
< *HEDA ZAN ITXASO ORO AURRE GOI DOŔ DEN AUZO

1.
> *^ERA ^AN TXEZU O^O ORR(E) HO(I) RO^ RI^ OZO

2.
> *ÊLA ÂN TX(I^I) Ō OL Ô ^Ô^ (^Î) O^O

3.
> *ÊLĀNTXŌRŌ^

4.
> ÊLĀNTXŌ^Ō^

= ÊLĀNTXŌ^ 

☆

▪︎ÊLĀNTXŌ BEHE
•Bajo Elantxo

> ÊLĀNTXŌBE^E

= ÊLĀNTXŌBĒ


♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧

Euskal Zenbakiak. Aglutinación de los Números 8, 9 y 10. En Euskera e Ibérico. Desde el Paleoeuropeo Preindoeuropeo Reconstruído con el PreProtoVasco del Neolítico-Calcolítico. Con el Método más Lógico y Descriptivo (contando con más o menos dedos estirados y/o en la palma de la mano).

 

◇◇◇



¤ Aglutinación de los números
8 - 9 - 10 en Euskera e Ibérico.

( Se reconstruyen más fácil desde el 10 hacia atrás : 10 - 9 - 8.
10 , 10-1 , 10-2.
No así los 6-7, que se reconstruyen como : 5+1 , 5+2:
atz gehi eri > sei
zan atz gehi bi eri > zazpi <> sisbi)

☆☆☆



▪︎10.
▪︎HAMAR

0.
< *HEDA BI AHUŔ

•Extendidas las Dos Palmas de las Manos.

1.
> *HIRA B(I) A(^I)Ŕ
2.
> *H(I)^A BAŔ
3.
> HÂBAŔ
3.1
•Euskera:
> HÂBAŔ  >  HÂMAŔ
4.2
•Ibérico:
>  HÂBAŔ  > ÂBAŔ


☆☆☆


▪︎9.
▪︎BEDERATZI

0.
< *BI AHUŔ HEDA - ERI BAT AHUŔ UTZI

•Las Dos Palmas de las Manos Extendidas Dejado Un Dedo en la Palma.

1.
> *B(I) E(^I^) ^EDE - ERI MAD A(^I^) (I)TZI
2.
> *BĒDĒRINARATZI
3.
> *BĒDĒRIHA^ATZI
4.
> *BĒDĒR(I)^ĀTZI
= BĒDĒRĀTZI

(Desconozco versión ibérica aglutinada relacionada)


☆☆☆

▪︎8.
▪︎ZORTZI

0.
< *ZAN-DEN BI AHUŔ HEDA - BI ERI AHUŔ UTZI DEN

(zan den > handî)

•Dos Palmas de las Manos Extendidas Grandes (con) Dos Dedos que están dejados en la Palma (de la mano).

1.
(nb > m)
> *ZE^ RIMI A^UŔ ÎRE - MI E^I A^UŔ UTZI RE^
2.
> *ZÎ^IN(I)  ORR Î^I - NI IÎ ORR UTZ(I) ^Ê
3.
> *ZĪHORR Ī^H(Ī) ORR UTZ Ê
> *Z(Ī)ÔRR (Ī^)^ORR (I)TZÊ

> *ZÔRRÛRTZÊ

> *ZÔRR(Î)RTZÊ
4.
> ZÔRRRTZÊ<>Î
4.1
•Euskera
> ZÔŔTZÊ > ZÔŔTZÎ
4.2
•Ibérico
> ZÔŔTZÊ > SÔŔSÊ


♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧

SATURRARÁN - ESKILANTZARRI. Playa y peñas entre Mutriku, Gipuzkoa, y Ondarroa, Bizkaia. Significados Originarios.

 

◇◇◇



¤ SATURRARÁN, playa  (B < muga > G) y la peña de ESKILANTZARRI

☆

" Saturraran Gipuzkoako hondartza bat da, Mutrikuko udalerrian kokatua, nahiz eta Ondarroako hirigunetik hurbil. Saturraran errekaren bukaeran dago, 
Ondarroako badiaren eskuinaldean, 
Bizkaiarekiko mugan.
Hondartza txikia da, 300 metro luze eta 90 metro zabal baino ez. Saturrarango hondartzaren bereizgarri dira hango haitzak. Kretazeokoak dira, eta Eskilantzarri deritze."

☆☆☆

¤ Nota

Eskilantzarri-ren etimologia ez dateke:
< *ezkila antza harri :
•"piedra-peña con aspecto de campana",
diotenez bezala,
baizik eta,
zeren haitzak edo harriak, ilara batzuetan (flysh), elkarrengandik aldenduz hondartzatik itsasoaren barrura sartzen diren,
beraz holaxe ahal izango liteke:

▪︎ESKILANTZARRI

0.
< *Esku Oro Heda Itsasoan Antza Daun Harrik

•Piedra-peña que tiene apariencia de mano toda extendida en el mar.

1.
> *Esku u^u îra tzazuan antza raue^ ^arrige

2.
> *Eski iî îla zazue^ antza ^a(iî) ârrihi

3.
> *Eskī^la ^a(^iî) antza â ârri^i

> ESKĪLĀNTZĀRRĪ

☆☆☆

▪︎SATURRARÁN

¤ Etimología

0.
< *ZAIN DOŔ AURRE
BEHA HEDA
HONDAŔ MUGA DEN.


¤ Significado

•PLAYA FRONTERA
QUE MIRA EXTENSAMENTE
VIGILANDO LO DE MÁS ENFRENTE.



¤ Evolución fonética y aglutinación del nombre


0.
< *ZAIN DOŔ AURRE
BEHA HEDA
HONDAŔ MUGA DEN.

1.
> *SA(I^) TORRORRE
M(I)^A ^ERA
^U^RA(L) NUHA RI^

2.
> *SA TURRURRE
NÂ (Î)RA
(Î)RA^ NI^E ^Î

3.
> *SATURRURREHÂRA(R)ÂN(IÎÎ)

4.
> *SATURRURR(E^)ÂRA^ÂN

> *SATURR(U)RRÂRĀN

> SATUŔŔÂRĀN


♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧

 

MOTRIKO / MUTRIKU. Gipuzkoa, EH. Jatorrizko Esanahia.

◇◇◇

¤ MOTRIKO <> MUTRIKU

" Mutriku Gipuzkoako ipar-mendebaldeko erpinean, Bizkaiarekiko mugan dagoen kostaldeko udalerria da.

Ikerlari batzuek bertan kokatzen zela uste izan dute erromatar idazleek aipatutako Tritium Tuboricum herrixka, handik etorriko zelarik Mutriku izena. Beste batzuek berriz, erromatarrek herrixka hura itsas baztarrean ez baino ibai baten bazterrean zegoela esaten omen zutela eta, Astigarribia auzoan kokatzen dute aipatutako Tritium Tuboricum hori. Dena den, ez dago ezer ziurrik. Nolanahi ere, Tritium aipatuz zuen kartogragoak, K.o. I. mendeko Ponponio Melak, Devales deritzon ibaiaren itsasoratzea aipatzen du, eta hori bai izan daiteke Deba ibaia, Mutrikuren ekialdeko muga markatzen duena egun. Hurrengo mendeko Klaudio Ptolomeoren aipuetan zehatzago aipatzen da Deva fluvia, garrantzizko puntu gisa aipatua hain zuzen, barduliar eta karistiarren arteko muga baitzen.

Mutriku lehenbiziko aldiz idatzizko dokumentu batean "Motrico" gisa agertzen da, 1200. urteko abenduak 31ko Latinezko textu batean, bertan Alfontso VIII.a Gaztelakoak "Mutrikuko gizonek" (homines de Motrico) urtero Erregeari eman behar zioten balea Santiagoko Ordenari ematea erabakitzen zuela ipintzen du.

Hiribildu bezala Mutrikuren sorrera 1209. urtean izan zela uste izan da, aipatu errege gaztelauak Hiri-Gutuna ematean. Gaur egun desagertuak dauden zenbait dokumentu ikusteko aukera izan zituen Esteban Garibai historialariak berriz, Alfonso VIII.ak urte hartan herria eta bere harresiak berreraikitzeko agindua ere eman zuela gaineratu zuen 1571. urtean. "

☆☆☆

¤ Etimología

▪︎MOTRIKO <> MUTRIKU

< *Botirrigon

A.
0.
< *Beha Oro Itsas Den Aurre
Goi Behe Heda
Muga Hondaŕ Zain Den Uri

¤ Significado

•Villa que se extiende de arriba a abajo (en cuesta) mirando de frente a todo el mar vigilante de la playa fronteriza (G<>B)

¤ Evolución fonética y aglutinación del nombre

0.
< *Beha Oro Itsas Den Aurre
Goi Behe Heda
Muga Hondaŕ Zain Den Uri

1.
> *Bihe o^o tze^ ti^ orre
goi mi^i îre
nihe ^u^re^ ze^ ri^ u^i

2
> *Bi^i ō zî tî urri
go nī î^i
hi^i î^î ^î ^î iî

3.
> *b(ī) ō (^î) tî irri
go n(ī^ī^)

4.
> *Bōt(ī)rrigo(n)

> *Bōtrigô

> Mōtriko  <> Mūtrikû

☆

¤ Etimología

B.
0.
< *Beha Hondaŕ Heda Mehe
Muga Den
Itsas Zain Den Goi Behe Uri

¤ Significado

•Villa en cuesta que atalaya el mar
mirando la playa de pequeña extensión que es fronters (G<>B).

¤ Evolución fonetica y aglutinación del nombre

0.
< *Beha Hondaŕ Heda Mehe
Muga Den
Itsas Zain Den Goi Behe Uri

1.
> *Bi^e ^o^teŕ îre ni^i
nihe ri^
tze^ ze^ ri^ goi mi^i i^i

3
> *B(iî)  ôtirr î^i hī
hi^i ^î
zî ^î ^î go n(ī^)

4.
> *Bôtirrī^ī^ī^ī^gon

= Bôt(i)rrī^go(n)

> Môtrīkô <> Mûtrīkû

☆☆☆

¤ Nota :

Ondarroa y Motriko,
tienen nombres con
etimologías conceptualmente similares,
como ocurre con Bermeo y Lekeitio.

♧◇♧
¤ Etimologias propias de @fga51.
♧◇♧

ONDARROA Bizkaiako kostaldean, EH. Jatorrizko Esanahia.

 

◇◇◇


¤ ONDARROA

" Ondarroa Bizkaiko ipar-ekialdeko ertzean dagoen kostaldeko udalerria da, Lea-Artibai eskualdekoa.

Ondarroa, kostaldeko beste herri asko bezala, (Mutriku esaterako), oso malkartsua da. Artibai errekaren bokalean kokaturik, eremu oso estuan hedatzen da. 

Udalerriak herrigune bat du. Bertan kokatzen dira etxerik gehienak, eta baita portua ere. Hiru nekazal-auzo ere baditu: Errenteria, ibaiaren alboan, Berriatuara joateko bidean. Goimendia auzoa, kostaldean. Eta Gorozika auzoa, Gipuzkoarekin muga egiten.

1351n, Plentzia, Lekeitio eta Bilborekin, Ingalaterraren aurkako ligan parte hartu zuen, ingelesek Biarritz eta Baiona okupatu eta gero. XV. mendean zehar, Bandoen arteko borroka odol­tsuek Ondarroa el­kortu zuten.

Mende hauetan Artibai ibaian 23 burdinola ere egon ziren, eta hango burdin asko Ondarroako portutik ateratzen zen txalupetan."

☆☆☆


¤ Etimología

☆

《 Distinto origen que:
▪︎Andorra
< *Zan Oro Heda Goi Doŕ Haitz
•Altas Cumbres Rocosas de Gran Extensión
Total.
> *^An u^u îre hui dorr ^atz
> *Ân iî î^i ^ii dorr âz
> *ÂN(Ī^)DORRÂ(Z)
> ÂNDORRÂ^  》

☆

▪︎ONDARROA

•Giltza:
•Ez Hondar Aho, ez Burdin Ola, ez  Hondar Pilo, e.a.
•"Muga" da giltza, Gipuzkoa eta Bizkaiaren arteko muga, baita "Hondaŕ" , "Itsas" eta "Zain" ere.

0.
< *Beha Hondaŕ Oro Heda
Den Itsas Zan Aurre Muga
Uri Zain Den.


¤ Significado

•Villa Vigilante que Mira Playa Muy Extensa (Saturrarán) en que está la Frontera Frente al Mar Abierto.


▪︎ Evolución fonética y aglutinación del nombre


▪︎ONDARROA

0.
< *Beha Hondaŕ Oro Heda
Den Itsas Zan Aurre Muga
Uri Zain Den.

1.
> *BI^e ^Ondarr O^o Îra
Rî Tza^ Za^ Arre Nuha
U^i Zai^ Ri^

2.
> *B(iî) Ôndarr Ō (Î)^A
(^Î ) Zâ ^Â Arre H(i)^a
U(î) ^A(î) (^î)

3.  
> *BÔNDARRŌÂ
^Â ^Â ARR(I) ^Â U Â

> *BÔNDARRŌĀ^RRÂUÂ

4.
(au > o)
> *BÔNDARRŪĒRRÔÂ

> *(B)ÔN•DARR•(ĪĪ)•RRÔÂ

(cae b inicial)
> ^ÔN•DAŔ•ŔÔÂ
= ÔNDAŔŔÔÂ


♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧

ARTIBAI, Ibaia. Bizkaia, EH. Jatorrizko Esanahia.

◇◇◇

▪︎ARTIBAI,
Bizkaiko ekialdeko ibaia.

"Artibai ibaia, Ondarroan itsasoratzen da eta itsasoratzean, ibaiak 70 metroko zabalera dauka.
25 kilometro luze da, Oiz menditik Bizkaiko golkoraino. Ibaiaren sorburua itsas mailatik 1.000 metrora dago."

☆☆☆

¤ Etimología

(No viene de "arte ibai": rio de encinas o rio del medio)

▪︎ARTIBAI

0.
< *Zan Muga Aurre Heda Den Ibai

¤ Significado

•Rio que fluye muy ante la frontera.
(frontera B-G)

¤ Evolución fonética y aglutinación del nombre

0.
< *Zan Muga Aurre Heda Den Ibai

1.
> *za^ nuha arre îte ri^ ibai

2.
> *zâ hi^a arri Îti ^î ibai

3.
> *zâ(^i)âarrītībai

4.
> *zā^rr(ī)tībai

> *(z)āŕtībai

> ^ĀŔTĪBAI

♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧

ASTRABUDUA. Erandio Behekoan, Ibaizabal Itsasadarran, eskuin aldeko ibarran, Bilbo Handikoan, Bizkaian, Euskal Herrian. Jatorrizko Esanahia.

 

◇◇◇



▪︎ASTRABUDUA

"Astrabudua Bizkaiako Erandio
udalerriko mendebaldean dagoen auzo bat da.
Bilbo Handiko eskualdean dago, eta XX. mendean Bilboko udalerrian kokatuta zegoen.

Bilboko itsasadarraren ertzean kokatuta, Bizkaiko Labe Garaiei esker XX. mendean 
demografikoki asko hazi zen.

Iparraldean Leioa udalerria, hegoaldean Altzaga, mendebaldean Sestao udalerria (itsasadarraren bestaldean) eta ekialdean Erandio Goikoa mugakide ditu."

☆☆☆


¤ Etimología


< *( B )ASETARRABUDUA


0.
< *IBAI ALDE OSO HEDA AURRE
ZAN BEHE ORO DEN AUZOA


¤ Significado

•BARRIO QUE ESTÁ MUY ABAJO DEL TODO EXTENDIDO ADELANTE MUY JUNTO A LA RÍA.




¤ Evolución fonética y aglutinación del nombre


0.
< *IBAI ALDE OSO HEDA AURRE
ZAN BEHE ORO DEN AUZOA

1.
> *BA A^RE USU ÊTA ARRE
ZA^ B(I^I) U^U D(I^) OZOA

2.
> BA A(^I) (I)S(I) ÊTA ARR(E) ^Â
B Ū DU(Z)UA

3.
> *BĀS(Ê)T(Ā)RRÂBŪDU^UA


4.
> *(B)ĀSTRÂBŪDŪA

(cae b inicial)

> ^ĀSTRABŪDŪA


♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧

Textito ibérico en un trocito de plomo del museo de Llíria, Valencia : ILEREŔBATEREUGI. Análisis desde el protoeuskera.

 

◇◇◇

¤ Introducción

Llíria pertenece a la provincia de Valencia, y es capital de la comarca del Campo de Turia.
En el actual yacimiento del Tosal de San Miguel, a unos 500 m del núcleo histórico de Llíria, se situaba la ciudad ibérica de Edeta, capital y centro político y económico de la Edetania.


¤ Texto ibero en pequeño plomo del museo de Llíria (Valencia)

▪︎ILEREŔBATEREUGI

¤ Análisis desde el (Proto)Euskera

☆

▪︎ILARA
•fila

< *oro zan heda hari antz daun

•Que tiene semejanza o parecido con un hilo todo muy extenso.

> *ulu han êra â^i âtz raî
> *ili â^ îra â âz ^aî
> *il â ra â â^ â
> ILÂRĀ^

☆

▪︎ AURRE
•delante

< *non dagoen beha zan oro doŕ heda ahal den

《 non dagoen
> nondek(ui^)
> nondik <> nundik <> nundi 》

•Desde donde es posible observar todo mucho lo más.

> *nundi biâ ha^ u^u ruŕ îre e^e^ ri^
> *nuni bâ â ū ^urr (î)^e êê (^î)
> *(^i^i) bāūrrē^ > *(b)āūrrē
(cae b inicial como en birao > irao)
> ĀŪRRĒ

☆

▪︎ILEREŔBATEREUGI

A.
< *Ilaran Aurre Bat Ere Ez Euki

•Que no tenga ni uno delante en la fila.

•QUE SEA O ESTÉ EL PRIMERO.

( Como : bat (eusk.) <> ban (ib°.), también podría ser ) :

B.
< *ilaran Aurre Ban (H)Eda Ere Ez Euki

•Que no tenga ni uno desplazado-extendido delante en la fila.

•QUE SEA O ESTÉ EL PRIMERO.

(Frase que pudo haber sido para bien o para mal, según para qué fuese la fila en cuestión.)

☆

En euskera:

▪︎LEHEN
•Primero-a

▪︎AURRE KEN
▪︎ *AURRE GÊ

•Quitado lo de delante.
•Sin (nada/nadie) delante.
•Primero-a

< AURRE KEN
> *ARRE GEN
> *ALE HEN
> *ELEHEN
> *ILEHEN
> LEHEN
•Primero-a

☆

Asímismo:

▪︎AZKEN
•Último-a

< *ATZE KEN
> *ATZE GÊ
•Quitado lo de atrás
•Sin detrás
•Último-a
> *ATZKEN
> AZKEN

☆

¤ Evoluciones fonéticas

A.
< *ilaran aurre bat ere ez dezan euki

> *ira^a^ arre ma^ e^e e^ rezen eigi
> *i^ā^ ale nê ē ê ^e^en ehi
> *ē^ ele hê ē ê êên (i^î)
> *ēlehēn <> *īlehēn
> LEHĒN

B.
< *ilaran aurre ban (h)eda ere ez euki

> ilerê arre ba^ îte ere e^ eugi
> ilerê erre bâ te ere ê eugi
= ilerērr(ē)bâtērēugi
= ILERĒŔBÂTĒRĒUGI

◇◇◇

☆ Conclusiones

¤ Euskera:

▪︎Primero :

A.
•*AURRE KEN

> LEHEN

B.
•*ILARAN AURRE HEDA BAT ERE EZ DEZAN EUKI

> LEHEN


▪︎Último :

A.
▪︎*ATZE KEN

> AZKEN

B.
▪︎*ILARAN ATZE HEDA BAT ERE EZ DEZAN EUKI

> AZKEN


¤ Ibero

▪︎Primero

▪︎*ILARAN AURRE BAN HEDA ERE EZ EUKI

> ILEREŔBÂTEREUGI


◇◇◇

¤ Etimologías propias de @fga51

♧◇♧