SAUSE hiri izena, Aragoin: esanahi onargarriak. El nombre de SOS del Rey Católico, en Aragón: Significados plausibles.

 

 ◇◇◇

▪︎SAUSE  (euskeraz)
<> SOS del Rey Católico (gazteleraz eta aragoieraz)

▪︎Sarrera

Zaragozako probintziakoa, Nafarroa Garaiarekiko mugan kokatua, Cinco Villas eskualdean.

Sausek Errekonkista garaian hartu zuen garrantzia, mugako herri gisa, kokaleku estrategikoa baitzuen. Horregatik, X. mendekoak dira lehenengo aipamenak. Hartara, Iruñeko lehenengo errege Antso I.a Gartzezek Sause birpopulatu zuen, eta herria sortu, 907. urtean edo 908. urtean. Izan ere, Errekonkistako gatazka armatu sarriek ingurua jendez hustua zuten. Iruñeko bigarren errege Gartzea I.a Sanoitzek, 970. urtearen inguruan, gaztelua eraikiarazi zuen Feliciana haitzean, 
musulmanen erasoetatik babesteko asmoz.

1044an, Sausek Nafarroako herria izateari utzi zion, Ramiro I.a Aragoikoak bereganatu eta Aragoiko erresuman sartu baitzuen. Baina handik lasterrera, 1076an, Antso V.a Nafarroakoarekin Nafarroako eta Aragoiko erresumak batu ziren, eta Sausek mugako herria izateari utzi zion.

Alfontso I.a Nafarroakoa hiltzean, 
1134. urtean, berriz banandu ziren Nafarroako eta Aragoiko erresumak, eta Ramiro II.a Aragoikoak berriz eraikiarazi zuen Sauseko gaztelua 
1137an; Aragoik huraxe izan zuen defentsarako gunerik garrantzitsuena, Nafarroarekin hurrengo urteetan izandako gerretan.

Hala ere, 1452an gertatu zen Sauseko historiako gertakari aipatuena, urte hartako martxoaren 10ean Sausen jaio baitzen Fernando II.a Aragoikoa, goitizenez Errege Katolikoa.

Horregatik, gerora, herriari izena aldatu zioten gaztelaniaz eta aragoieraz (ordu arte Sos zen, soilik). Fernandoren ama Joana Enrikez 
Sausen egotearen arrazoia, 
Nafarroako Gerra Zibila izan zen.

(Wikipedia)

A.

¤ Etimologia

▪︎SAUSE > SOS
0.
< *ZAN OSO HEDA GOI DAN HIRI

¤ Significado

•Pueblo que se extiende muy mucho arriba-en alto.

¤ Evolución fonética

1.
> *ZÂ USU ÎRE HUI rÊ ÎRI

2.
> *ZÂ USU Î^E (ÎI ^Î Î^I)

3.
> *ZÂUSIÎÊ

4.
> ZÂUSÊ <> SÂUSÊ 
> SOSÎ > SOS

B.

¤ Etimologia

< *ZAN BEHA OSO HEDA INGURU DAN HIRI

¤ Significado

•Pueblo que mira mucho alrededor muy extensamente.

¤ Evolución fonética.

1.
(nb > m)
> *ZAMIÊ USU ÎRE ÎHU^U rÊ ÎRI

2.
> *ZANĪ USU Î^E (ÎÎÎ ^Î Î^I)

3.
> *ZAHÎ USU ÎÊ
> *ZA(^Î)US(IÎ)Ê

4.
> ZAUSÊ <> SAUSÊ
> SOSÎ > SOS

◇◇◇

¤ Etimologías propias de @fga51

♧◇♧