San Martín de UNX / UNTZ. Merindad de Erriberri-Olite, Nafarroa, Euskal Herria. Jatorrizko esanahia.

 

◇◇◇ 

¤ San Martín de  UNX / UNTZ

Merindad de Erriberri,

Nafarroa, Euskal Herria. 

San Martin Unx edo Donamartiri Untz

(hegoaldeko goi-nafarreraz: Sanmartiñe) 

Euskal Herriko udalerri bat da, 

Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta. 

Erriberriko merindadean 

eta Erdialdea eskualdean dago. 

Herri hau mendi baten inguruan dago, 

650 metroko altueran, 

eta San Martin eliza da nagusi, 

eliza erromaniko nabarmena. 

Malda handiko herria da, 

eta 100 metro baino gehiagoko aldea du 

eremu baxuenaren eta altuenaren artean, 

hori guztia herrigunean bertan. 

Udalerria oso eremu malkartsuan dago, 

Gerindako eta Uxueko mendilerroen arteko elkargunean, 

eta horrek mahastiak landatzeko terraza egokiak sortzen ditu. 

Gerindaren goialdean Gerindako errota dago, 

Euskal Herrian ohikoa den haize errota bakarra.

Bertako biztanleak sanmartindarrak 

edo donamartiritarrak dira. 

☆☆☆ 

¤ Etimología 

Toponimoa hainbat modutan 

agertu da historian zehar: 

Unsi (1062) 

Unxi (1066) 

Vnsi (1102) 

Unse (1137) 

Vunx (1171) 

Unx (1191) 

Uncs (1195) 

Sancti Martini de Viss (1200) 

Sancti Martini d'Uis (1254) 

Sant Martin d'Ussue (1256) 

San Martin d'Uyssue (1268) 

Sant Martind de Uissue (1280) 

Sant Martin de Uncs (1319) 

Sant Martin d'Unx (1366) 

San Martin (1587) 

San Martin de Unx (1802) 

San Martin Untz (1974) 

Donamartiri Untz (1978) 

San Martin Unx (1990) 

San Martin Unx (2000) 

☆ 

▪︎UNX  <  UNTZ   

< *UUNTZI  < *VUNTZI  < *BUNTZE 

0.

< *BEHA ORO GOI MUGA 

HEDA DEN HIRI ZAINA 

¤ Significado 

•VILLA GUARDIANA 

QUE MIRA  EXTENSAMENTE

TODA EN ALTO

LA FRONTERA. 

¤ Evolución fonética

y aglutinación del nombre 

0.

< *BEHA ORO GOI MUGA 

HEDA DEN HIRI ZAINA 

1.

> *BIÊ  U^U  HUO  NUHE

(Î)TE  RI^  (Î^I)  ZEHE 

2.

> *B(IÎ) Ū   ÛU  N(I^I)

  TE (^Î )  ZE^E 

3.

> *BŪNTZĒ  <>  VŪNSĒ  <>  ŪNSĒ   

(1137) 

> *VŪNTZI  <>  UŪNSI  <>  ŪNSI <>  ŪNXI <>  VŪNXI

(1062)  (1066)  (1102) 

4. 

> ^ŪNTZ  <>  VŪNX  <>  ŪNCS

(1171)   (1195) 

< > ŪNX    (1191)

♧◇♧

¤ Etimologías propias de @fga51.

♧◇♧