El significado del macizo de ITXINA en el Parque Natural del Gorbea en Urigoiti, Orozko, Bizkaia, Euskal Herria : Macizo de Itxina, Ojo de Atxulaur, Cueva de Supelegor.

 

◇◇◇


▪︎ITXINA

•Itxina Gorbeiako natura parkearen 
barruan eta Orozkoko udalerrian kokatuta dagoen mendigune 
karstikoa da. Bost kilometro koadro du Itxinako haran kartstikoak. Haran honen barruan hainbat troka, leize, zulo eta ur jauzi daude, dena pagoz josita. Ospe handia du Supelegor leizeak, baita Atxulaur izeneko ate naturala ere. 1995ean Babestutako Biotopo izendatu zuten.

•Mitologia ugari ere badago Itxinako mendilerroaren inguruan. 
Mariren bizilekuetako bat izan da Itxina. Horrez gain, aipatzekoa da Itxinan bertan zortzi saguzahar espezie baino gehiago bizi direla.

•Tontor nagusia Lekanda (1.302 metro) da eta mendigunearen ekialdean dago. Bere ondoan 
Igalirrintza (1.296) tontorra du iparraldean. Hegoaldean bestela Gorosteta (1.261 metro) eta Ipergorta (1.235 m) tontorrak daude, mendebaldean 
Altipitatx (1.172 metro) eta iparraldean Axkorrigan (1.095 metro).

•Pagomakurreko aterpetxetik abiatuta ipar-ekialdean, Atxulaur ate naturaletik igarotzen da ibilbidea. Bertatik mendigunearen bihotz labirintikoa zeharkatzen da Lezabaltz, Arkuaxpe, Pozugorri eta Elorrebakarretik Lexardiko kortaraino. Hortik iristen da Kargaleku izeneko atakaraino, hegoaldean, Arrabako landak gurutzatuz Arrabakoateraino. Zeharkaldia amaitzen da Pagomakurerra itzuliz:
7.4 kilometroko luzera dauka guztira, 340 metroko desnibela metaturik eta 2 orduko iraupena.
itxina

¤ Etimología

0.
< [*HAITZ ZAN GOI HEDA LAUN DAN ]

¤ Significado

•[ Que Es Peña Muy Alta Extensa y Plana ]

¤ Evolución fonética y aglutinación

1.
> *Êtz Zê Hui Îre roN rÂ
2.
> *Îtz Zî Hī Îê ÛN ^Â
3.
> *ÎTZZÎ ^Ī ÎÎ ÎN ^Â
4.
> [ ÎTX^Ī^ĪNÂ^ = ÎTXĪNÂ ]


¤ Nota

0.
[*HAITZ GOI HEDA LAUN DAN ]
•[ Que Es Peña Alta Extensa y Plana ]
1.
> *Âtz Hui Îre Lon rê
2.
> *Â Hi îLe Lon (^Î)
3.
> ( Â Î ÎL(I) LON )
4.
> [ ÂĪ^LLON = ÂYLLON ]

♧

▪︎ATXULAUR, Ojo de
Puerta-Ojo-Paso de entrada-salida en la peña para entrar en el macizo de Itxina desde Pagomakurre. Cerca está la cueva de Supelegor.
0.
< [*ATX ZULO ZAN ORO AURRE DEN]
•[Que Es Gran Agujero Todo Delante de la Peña]
1.
> *Atx Zul(u) Hâ Uru Orre rê
2.
> *Atx Ûl ^Â Uû Urr(i ^Î)
3.
> [ ATXÛLÂŪR ]

¤ Notas
1.
▪︎LEGOR
•seco-a
< [*LuR Zan GoGoR ]
•Tierra Muy Dura
•Tierra Seca
•Tierra Firme
> *Lul Zê GohoR
> *Lî ^Ê GoôR
> [ LÊGŌR ]
2.
▪︎SUPELEGOR
•Cueva en el macizo de Itxina.
0.
> [*Haitz Zan Oso Behe Barru LegoR]
•[Lugar Grande Seco Debajo Muy Dentro de la Peña]
1.
> *Êtz Hen uSu Peê Merru LegoR
2.
> *Îz Hî Su Pē Nellu LegoR
3.
> *(Î^Î) Su Pē Hili  LegoR
4.
> (*Su Pē ÎL LegoR)
> [SUPĒÎLEGOR]
<> [SUPĒLLEGOR]
<> [SUPĒLEGOR]

☆
Ref.:
•Wikipedia
•Etimologías propias de @fga51

◇◇◇