MOTRIKO / MUTRIKU. Gipuzkoa, EH. Jatorrizko Esanahia.

◇◇◇

¤ MOTRIKO <> MUTRIKU

" Mutriku Gipuzkoako ipar-mendebaldeko erpinean, Bizkaiarekiko mugan dagoen kostaldeko udalerria da.

Ikerlari batzuek bertan kokatzen zela uste izan dute erromatar idazleek aipatutako Tritium Tuboricum herrixka, handik etorriko zelarik Mutriku izena. Beste batzuek berriz, erromatarrek herrixka hura itsas baztarrean ez baino ibai baten bazterrean zegoela esaten omen zutela eta, Astigarribia auzoan kokatzen dute aipatutako Tritium Tuboricum hori. Dena den, ez dago ezer ziurrik. Nolanahi ere, Tritium aipatuz zuen kartogragoak, K.o. I. mendeko Ponponio Melak, Devales deritzon ibaiaren itsasoratzea aipatzen du, eta hori bai izan daiteke Deba ibaia, Mutrikuren ekialdeko muga markatzen duena egun. Hurrengo mendeko Klaudio Ptolomeoren aipuetan zehatzago aipatzen da Deva fluvia, garrantzizko puntu gisa aipatua hain zuzen, barduliar eta karistiarren arteko muga baitzen.

Mutriku lehenbiziko aldiz idatzizko dokumentu batean "Motrico" gisa agertzen da, 1200. urteko abenduak 31ko Latinezko textu batean, bertan Alfontso VIII.a Gaztelakoak "Mutrikuko gizonek" (homines de Motrico) urtero Erregeari eman behar zioten balea Santiagoko Ordenari ematea erabakitzen zuela ipintzen du.

Hiribildu bezala Mutrikuren sorrera 1209. urtean izan zela uste izan da, aipatu errege gaztelauak Hiri-Gutuna ematean. Gaur egun desagertuak dauden zenbait dokumentu ikusteko aukera izan zituen Esteban Garibai historialariak berriz, Alfonso VIII.ak urte hartan herria eta bere harresiak berreraikitzeko agindua ere eman zuela gaineratu zuen 1571. urtean. "

☆☆☆

¤ Etimología

▪︎MOTRIKO <> MUTRIKU

< *Botirrigon

A.
0.
< *Beha Oro Itsas Den Aurre
Goi Behe Heda
Muga Hondaŕ Zain Den Uri

¤ Significado

•Villa que se extiende de arriba a abajo (en cuesta) mirando de frente a todo el mar vigilante de la playa fronteriza (G<>B)

¤ Evolución fonética y aglutinación del nombre

0.
< *Beha Oro Itsas Den Aurre
Goi Behe Heda
Muga Hondaŕ Zain Den Uri

1.
> *Bihe o^o tze^ ti^ orre
goi mi^i îre
nihe ^u^re^ ze^ ri^ u^i

2
> *Bi^i ō zî tî urri
go nī î^i
hi^i î^î ^î ^î iî

3.
> *b(ī) ō (^î) tî irri
go n(ī^ī^)

4.
> *Bōt(ī)rrigo(n)

> *Bōtrigô

> Mōtriko  <> Mūtrikû

☆

¤ Etimología

B.
0.
< *Beha Hondaŕ Heda Mehe
Muga Den
Itsas Zain Den Goi Behe Uri

¤ Significado

•Villa en cuesta que atalaya el mar
mirando la playa de pequeña extensión que es fronters (G<>B).

¤ Evolución fonetica y aglutinación del nombre

0.
< *Beha Hondaŕ Heda Mehe
Muga Den
Itsas Zain Den Goi Behe Uri

1.
> *Bi^e ^o^teŕ îre ni^i
nihe ri^
tze^ ze^ ri^ goi mi^i i^i

3
> *B(iî)  ôtirr î^i hī
hi^i ^î
zî ^î ^î go n(ī^)

4.
> *Bôtirrī^ī^ī^ī^gon

= Bôt(i)rrī^go(n)

> Môtrīkô <> Mûtrīkû

☆☆☆

¤ Nota :

Ondarroa y Motriko,
tienen nombres con
etimologías conceptualmente similares,
como ocurre con Bermeo y Lekeitio.

♧◇♧
¤ Etimologias propias de @fga51.
♧◇♧