GERNIKA. Bizkaia, Euskal Herria. Jatorrizko Esanahia.

 

◇◇◇

▪︎GERNIKA

"Gernika Bizkaian eta Euskal Herrian ikur garrantzitsua izan da,
bai bonbardaketa gertatu baino lehen eta baita bonbardaketa izan eta gero ere.
Ohituraz, Bizkaiko Batzar Nagusiak bertoko harizpean elkartu izan dira, horiek 1876tik aurrera desegin baziren ere.
Politikoki, Gernika ikurra ere bazen, Bizkaiko foru-eskubideen 
etxetzat hartzen baitzen. 
Gerra Zibileko alde bietan zeuden jeltzale zein karlistek eskatzen zuten foruen berrezarpena euskal herrialdeetan."

☆

"1051. urteko dokumentu batean aipatzen dira lehen aldiz Gernika eta Lumo.
Erdi aroko garai horretan, Lumo herri bat zen, eta itsasadarrean kokatzen ziren etxe gutxi batzuetako multzoa eta portua, Lumoko auzo bat, hori zen Gernika.
Inguru horretan, On Tello kondeak Gernikako hiribildua sortu zuen 1366ko apirilaren 28an.
Jatorrian, hiribildua, batetik, Bermeotik Durangorako bideek,
eta bestetik, Bilbotik Elantxoberako nahiz Lekeitiorako bideek osaturiko bidegurutzean kokatuta zegoen. Horrenbestez, leku estrategikoan kokaturik zegoen; kokaleku horretatik, gainera, bide horiek ez ezik, berezko bide bat ere igarotzen zen, itsasadarra alegia; bertara, itsasontziak Susoko Portua deritzonaren etxeraino iristen ziren.
Sorrera horretan, hortaz, merkataritzari loturiko arrazoi batzuk ere egon ziren."

☆

"Ataque aéreo durante la guerra civil española,
el bombardeo de Gernika fue un ataque aéreo realizado sobre población civil de esta localidad vasca el 26 de abril de 1937, en el transcurso de la guerra civil española, por parte de la Legión Cóndor alemana y la Aviación Legionaria italiana, que combatían en favor del bando franquista sublevado contra el gobierno de la Segunda República Española. El general Mola era el sublevado al mando del frente del norte en la zona vasco-navarra.. La villa quedó arrasada con bombas incendiarias en día de nercado."

☆

"1937ko apirilaren 26an Gerra Zibilean Gernika hiriak (Bizkaia) pairatutako hegazkin-erasoa izan zen.
Erasoak zibilak sarraskitu zituen, eta hiria suntsitu:
eraikinen % 1 baizik ez zen zutik geratu. 
Luftwaffe naziaren Kondor Legioa eta italiar faxisten Aviazione Legionariako hegazkinak izan ziren erasotzaileak. 
Operation Rügen (euskaraz: "Rügen operazioa") izenekoan, hildakoak, azken ikerketen arabera, 2000tik gora izan ziren, 
kopuru askoz txikiagoak ere eman izan diren arren.
Mendebaldeko herrialdeen begietara, Gernikakoa Luftwaffek egin zezakeen terrore bonbardaketaren adibidea izan zen, eta halako ekintzak egiteko prestatuta zegoelako froga zen. 
Bonbardaketa Pablo Picassoren gerraren aurkako margolan famatuaren gaia izan zen."

☆

"La villa está situada a 10 m de altitud, en la comarca de Busturialdea, en el valle del río Oka, a orillas de la ría de Mundaka-Gernika, que forma el río Oka en su desembocadura y es la reserva de la biosfera llamada Urdaibai.
El relieve, sucesión de valles y montes, desde Sollube, que siguen la dirección NW-SE, está estructurado por el anticlinal norte de Bizkaia (De la Sierra de Sollube al Alto de Ahuntzagane)."

☆☆☆

▪︎GERNIKA

¤ Etimología

0.
< *GOI ORO DOŔ HEDA AURRE- ZAN ORO LAUN DEN - OKA IBAI  ALDE HEDA URI


¤ SIgnificado

•VILLA QUE SE EXTIENDE EN GRAN  LLANO DEL TODO JUNTO A LA RIA DEL OKA ANTE ALTAS CUMBRES TODO EXTENSAS.

(sierras o cadenas montañosas desde Sollube en Bermeo hasta el Alto de Ahuntzagane ante Amorebieta-Zornotza-Etxano)

•VILLA EN LLANO TODO GRANDE JUNTO A LA RIA DEL OKA (URDAIBAI) FRENTE A ALTAS SIERRAS MONTAÑOSAS.


¤ Evolución fonética y aglutinación del nombre

0.
< *GOI ORO DOŔ HEDA AURRE- ZAN ORO LAUN DEN - OKA IBAI  ALDE HEDA URI

1.
> *GUI U^U RUL ÎRE ARRE - ZE^ URU RON RI^ - UKA IME A^RE  ÎRE U^I

2.
> *GII IÎ ^I^ Î^I ERRI - ^Î I^I ^UN ^Î - UKA INI Ê^I Î^I I^I

= G(Ī^)ERR(Ī^)ÛN(Î)UKA(I)N(I)Ê(Ī^)

3.
= *GERRÛNUKANÊ

> *GERRÎNIKAN(Î)

4.
> *GERRÎNIKAN

> *GERR(Î)NIKA^

> GEŔNIKÂ


♧◇♧
¤ Etimologías propias de @fga51.
♧◇♧